O ανεξάρτητος, μη κυβερνητικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός OXygono συνδιοργάνωσε με το Πανεπιστήμιο Κύπρου και τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου το πρώτο State of the Republic (Κατάσταση της Δημοκρατίας) με φιλοξενούμενο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, στις 14 Μαρτίου 2019 στην Πανεπιστημιούπολη του Πανεπιστημίου Κύπρου. Η συζήτηση διεξήχθη στη βάση των κανόνων διεξαγωγής συζητήσεων του OXygono και ο Πρόεδρος κλήθηκε να απαντήσει κυρίως σε ερωτήσεις που αφορούσαν σε θέματα νεολαίας στη βάση τεσσάρων θεματικών ενοτήτων: Οικονομία, Εκπαίδευση και Αριστεία, Κοινωνία των Πολιτών, Κυπριακό. Η εκδήλωση είχε τη μορφή συζήτησης/συνέντευξης (informal conversation) και σε κάθε θεματική ενότητα υποβάλλονταν ερωτήσεις από τον δημοσιογράφο Ανδρέα Κημήτρη και εκ περιτροπής από τους Kοσμήτορες της Σχολής Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης, Καθηγητή Ανδρέα Χαρίτου, της Σχολής Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών, Καθηγητή Γιώργο Άγγελο Παπαδόπουλο, και της Σχολής Μεταπτυχιακών Σπουδών, Καθηγητή Χαρίδημο Τσούκα. Τέλος, σε κάθε θεματική υποβλήθηκαν ερωτήσεις από το κοινό, οι οποίες επιλέχθηκαν, κατόπιν σχετικής διαδικτυακής εκστρατείας με το hashtag #SotR#AskThePresident.
Συγκεκριμένα, η πρώτη θεματική ενότητα κινήθηκε στον άξονα της οικονομίας της Κύπρου και συνδέθηκε αρχικά με την κρίση των θεσμών. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης τόνισε ιδιαίτερα την ανάγκη ανάκτησης της εμπιστοσύνης των πολιτών τόσο μέσα από την ταύτιση λόγων και πράξεων από την πλευρά της κυβέρνησης αλλά και με την ενίσχυση της αξιοκρατίας όσον αφορά στις προσλήψεις των νέων με αντικειμενικά και όχι κομματικά κριτήρια. Ο κ. Αναστασιαδης ανέφερε πως είναι σημαντικό να συνεργαστούν κυβέρνηση και δικαιοσύνη αλλά και όλοι οι υπόλοιποι θεσμοί μεταξύ των για την πάταξη της διαφθοράς και την ενδυνάμωση του «αισθήματος περί δικαίου» των πολιτών, αναφερόμενος στη συνέχεια σε συγκεκριμένα μέτρα που έχουν ληφθεί και ήδη εφαρμόζονται προς την κατεύθυνση αυτή. «Στόχος είναι η Κύπρος να αποτελέσει κέντρο διεθνών διαιτησιών που είναι προς το συμφέρον και της χώρας και της οικονομίας. Να παραμερίσουμε τις σκοπιμότητες και η νεολαία να ορθώσει ανάστημα», είπε χαρακτηριστικά. Τέλος, ερωτήθηκε για το πόσο φιλόξενο είναι το εμπορικό περιβάλλον και το νομικό πλαίσιο για την προσέλκυση και άνθιση νέων επιχειρήσεων και πρωτοβουλιών και αναφέρθηκε στην ανάγκη προώθησης της καινοτομίας και της έρευνας από τους νέους αλλά και τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση για την υποστήριξη αυτών.
Η δεύτερη θεματική ενότητα έφερε τον τίτλο «Εκπαίδευση και αριστεία» και επικεντρώθηκε αρχικά στην ανάγκη να καταστεί η Κύπρος ένα ισχυρό διεθνές ερευνητικό κέντρο. Ο Πρόεδρος αναφέρθηκε στη χάραξη ολοκληρωμένης κρατικής εθνικής πολιτικής μέσα από τη σύσταση του Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας, το οποίο θα χαράσσει πολιτική και θα υποστηρίζει την έρευνα. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στη δημιουργία των προοπτικών για βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη της χώρας. Στη συνέχεια συζητήθηκε η ανάγκη αναβίωσης του Ανώτερου Τεχνολογικού Ινστιτούτου και γενικότερα της προώθησης και αναβάθμισης της τεχνικής εκπαίδευσης, ώστε να υπάρχει ανταπόκριση και στις ανάγκες της αγοράς.
Η τρίτη θεματική ενότητα αναπτύχθηκε γύρω από την Κοινωνία των Πολιτών και τέθηκε το ζήτημα της ελλιπούς εμπιστοσύνης των νέων στο πολιτικό σύστημα και της επιτακτικής ανάγκης ανατροπής αυτού του αισθήματος. Ο κ. Αναστασιαδης ανέφερε μεταξύ άλλων την κατάθεση νομοσχεδίου για τη δημιουργία θέσεως Επιτρόπου Καταπολέμησης της Διαφθοράς που θα ενεργεί αυτεπάγγελτα ή κατόπιν καταγγελίας για τη διερεύνηση των περιπτώσεων διαφθοράς. Τόνισε, ωστόσο, πως ήδη έχουν γίνει κινήσεις για την αποκατάσταση της δικαιοσύνης σε ζητήματα διαφθοράς. Στο πλαίσιο αυτό συζητήθηκε και η τέταρτη θεματική ενότητα, το Κυπριακό, και τα αδιέξοδα που έχουν δημιουργηθεί λόγω της αυθαιρεσίας και της πραξικοπηματικής λογικής της Τουρκίας. Ο Πρόεδρος δε, τόνισε ιδιαιτέρως την προσωπική του προσπάθεια για την αποκατάσταση του Κυπριακού. «Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τους κινδύνους από την έλλειψη λύσης στο Κυπριακό, λύσης που να επιτρέπει τόσο την επανένωση όσο και τη λειτουργικότητα του κράτους, λύσης που να απαντά τόσο στις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων όσο και των Ελληνοκυπρίων, λύσης που θα βασίζεται σε ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και προηγούμενα άλλων ευνομούμενων χωρών», είπε μεταξύ άλλων ο κ. Αναστασιάδης. Τόνισε την ανάγκη να απαλειφθεί δια παντός η ανησυχία των Τουρκοκυπρίων, αναφέροντας πως έχει προτείνει την αποκέντρωση εξουσιών.
Όσον αφορά στους νέους, μίλησε για την απουσία γνώσης των πατρογονικών εστιών και τη γενικότερη άρνηση που επικρατεί. Ο Πρόεδρος ξεκαθάρισε πως αν οι νέοι δεν γνωρίζουν ποια είναι η γη των γονιών τους, δεν θα μπορέσουν να διεκδικήσουν την επιστροφή τους σε αυτήν, ούτε να καλλιεργήσουν το αίσθημα του δεσμού με τη γη. «Πρέπει να βρούμε τρόπο να προσφέρουμε ειρήνη και σταθερότητα και να μη γίνουμε εστία έντασης και τριβών. Κι αυτό είναι χρέος των πολιτικών δυνάμεων», ανέφερε χαρακτηριστικά. Κλείνοντας, έκανε λόγο για την ανάγκη αποτροπής του «brain drain» αλλά και της οριστικής διευθέτησης του Κυπριακού, ώστε οι νέοι να μπορούν να ζουν και να δραστηριοποιούνται μέσα σε ένα ευνομούμενο κράτος.
Το OXygono φιλοδοξεί όπως το State of the Republic καταστεί θεσμός στην Κύπρο και ο εκάστοτε Πρόεδρος της Δημοκρατίας να φιλοξενείται και να καταθέτει τις απόψεις του επί συγκεκριμένων θεμάτων.