Διαδικτυακή συζήτηση με θέμα: Limassol 2040 Volume II: Adopting W.H.O. Healthy Cities Network Guidelines
Ο ανεξάρτητος, μη κυβερνητικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός Oxygono και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου διοργάνωσαν με επιτυχία το δεύτερο μέρος της σειράς συζητήσεων “Limassol 2040” με θέμα: Adopting W.H.O. Healthy Cities Network Guidelines.
Η σειρά 2040 έχει στόχο έχει την δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου πλάνου για την Λεμεσό μέσα από την συμμετοχή των πολιτών, των οργανωμένων συνόλων, αλλά και των αρχών της πόλης.
Η συζήτηση διεξήχθη διαδικτυακά την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου, στις 18.00, προβλήθηκε ζωντανά στις σελίδες των διοργανωτών στο facebook και στο κανάλι του Oxygono στο Youtube.
Στη συζήτηση έλαβαν μέρος οι: Νίκος Μίτλεττον (Αναπληρωτής Καθηγητής , Τμήμα Νοσηλευτικής – ΤΕΠΑΚ), Χρυστάλλα Καϊάφα (Υγειονομική Λειτουργός Α’ – Συντονίστρια Κυπριακού Δικτύου Υγιών Πόλεων Κύπρου), Dr Ilaria Geddes (Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια – Πανεπιστήμιο Κύπρου, Co-president – Cyprus Network for Urban Morphology, Editorial Advisor – Cities & Health) και Κώστας Γιάλλουρος (Πρόεδρος Επιτροπής Υγείας και Περιβάλλοντος Δήμου Λεμεσού). Tη συζήτηση συντόνιζε η Δρ. Άντρη Παναγιώτου, Επίκουρη Καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας στο Διεθνές Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής και Δημόσιας Υγείας Κύπρου.
Η συζήτηση είχε τη μορφή διαλογικής συζήτησης (τύπου debate) και βασίστηκε στους κανόνες διεξαγωγής συζητήσεων του Oxygono. Στηρίχθηκε πάνω σε 3 θεματικές ενότητες και οι συμμετέχοντες είχαν στη διάθεσή τους 4 λεπτά για να τοποθετηθούν σε κάθε θεματική. Στο τέλος της συζήτησης δόθηκε η ευκαιρία στο κοινό να θέσει τις δικές του ερωτήσεις και να λάβει απαντήσεις από τους συμμετέχοντες.
1η θεματική: Τι θα πει υγιής πόλη και πως συνδέεται με τη βιώσιμη ανάπτυξη; Τι είναι το Δίκτυο Υγιών Πόλεων του W.H.O και πως μπορεί να ωφελήσει τις υφιστάμενες δομές που υπάρχουν κάτω από τους δήμους για την βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτών στην κυπριακή πόλη του σήμερα αλλά και τους μέλλοντος;
Ο Δρ. Νίκος Μίτλεττον σημείωσε ότι είναι ευκολότερο να ορίσουμε τι είναι μια ανθυγιεινή πόλη από το τι είναι μια υγιής πόλη και αυτό γίνεται για δύο λόγους. Συχνά προσδίδουμε στην υγεία μια αρνητική σημασία και θεωρούμε πως οι έννοια μια υγιής πόλης είναι ταυτόσημη με την καλή υγεία των πολιτών της. Οι δύο έννοιες αν και είναι αλληλοσυνδεόμενες δεν είναι ταυτόσημες. Μια πόλη με καλούς δείκτες υγείας μπορεί να μην έχει καλό επίπεδο υγείας σε βάθος χρόνου ενώ μια πόλη του σήμερα, που το επίπεδο της υγείας των πολιτών δεν είναι πολύ καλό, μπορεί να έχει ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό πλάνο να υποστηρίξει τις μελλοντικές γενιές να βελτιώσουν την υγειά τους.
Έτσι η έννοια της υγείας δεν ορίζεται ως την απουσία της νόσου, αλλά ως την πλήρη σωματική, ψυχική, κοινωνική, περιβαλλοντική και πολιτιστική ευεξία των ατόμων της πόλης. Μια υγιής πόλη είναι μια πόλη με ενεργούς και συνειδητοποιημένους πολίτες που αντιλαμβάνονται την έννοια της υγείας πέρα από την δική τους υγεία ως την κοινωνική τους ευθύνη να υποστηρίξουν την υγεία όλων των συμπολιτών τους.
Η Dr. Ilaria Geddes, όρισε μια υγιή πόλη ως μια πόλη που λειτουργεί καλά για όλους τους πολίτες. Εξέφρασε την άποψη πως οι πόλεις στην Κύπρο είναι δυσλειτουργικές. Μια λειτουργική πόλη επιτρέπει και διευκολύνει την οικονομική δραστηριότητα, τις κοινωνικόπολιτισμικές ανταλλαγές, τη δημοκρατική συμμετοχή και τις βιώσιμες πρακτικές σε όλα τα παραπάνω. Τόνισε επίσης πως η σχέση μιας υγιής πόλης με την αειφόρο ανάπτυξη είναι μια σχέση εξίσωσης.
Από πολεοδομικής πλευράς, είναι προσβάσιμη και έχει δημόσιους, πράσινους χώρους. Οι κοινωνικοί παράγοντες που ορίζουν μια υγιή πόλη είναι η εκπαίδευση, η ευημερία και η δημόσια υγεία. Το κίνημα W.H.O στοχεύει στη δέσμευση των πολιτικών αρχών, την παροχή υποστήριξης και τη δημιουργία καινοτόμων δομών έτσι ώστε οι αρχές να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν προβλήματα και να προσφέρουν λύσεις.
Ο κος Κώστας Γιάλλουρος, αναφέρθηκε στην υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της υγειονομικής υπηρεσίας της Κυβέρνησης και του ΤΕΠΑΚ στο πλαίσιο ένταξης της Λεμεσού στο Δίκτυο Υγιών Πόλεων το 2019. Τόνισε πως η Λεμεσός έχει κάνει αρκετά σημαντικά βήματα στο πλαίσιο μετατροπή της σε μια υγιή πόλη, και μένει η καταγραφή των κινήσεων που έγιναν μέχρι τώρα και η αξιολόγηση όλων των συμπεριλαμβανομένων θεμάτων έτσι ώστε η πόλη να δεσμευτεί με το Δίκτυο Υγιών Πόλεων του W.H.O.
Η κα. Χρυστάλλα Καϊάφα, όρισε το Δίκτυο Υγιών Πόλεων ως ένα αξιόλογο κίνημα που περιλαμβάνει την κινητοποίηση της δύναμης και της επιρροής των τοπικών αρχών και προσφέρει την απαραίτητη νομιμότητα και τεχνογνωσία για την εφαρμογή σύγχρονων ιδεών στους καθοριστικούς παράγοντες για την υγεία και την ισότητα που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα μιας πόλης. Μια υγιής πόλη, ευθυγραμμίζεται πλήρως και ενισχύει την τοπική εφαρμογή της ατζέντας του ΟΗΕ για την αειφόρο ανάπτυξη. Η κύρια αποστολή του Δικτύου Υγιών Πόλεων είναι η προώθηση της υγείας και της ισότητας σε όλες τις τοπικές αρχές. Αυτό γίνεται κυρίως με την αντιμετώπιση ανισοτήτων στην πρόσβαση στην υγεία, τη δημιουργία περιβάλλοντος που να υποστηρίζει την υγιή και ενεργό ζωή των πολιτών, την επένδυση στην προαγωγή και παιδείας της υγείας κ.ο.κ.
2η θεματική: Πως μπορούν τα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα μαζί με την τοπική αυτοδιοίκηση, τους Δήμους αλλά και άλλους φορείς να διαμορφώσουν ένα στρατηγικό σχέδιο για τη διασφάλιση της υγείας μιας πόλης;
Ο Δρ. Νίκος Μίτλεττον, τόνισε πως ως βασική αρχή, κανένας φορέας από μόνος του δεν μπορεί να πετύχει το όραμα της υγιούς πόλης. Τα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα έχουν σημαντικό ρόλο – ως ο φυσικός χώρος που αναπτύσσεται η έρευνα και η καινοτομία – να παρέχουν ερευνητική υποστήριξη σε όλες τις φάσεις του έργου και να υπάρχει συνεχής παρακολούθηση της επιτυχίας του έργου.
Η Dr. Ilaria Geddes, σημείωσε ότι τα Ακαδημαϊκά Ιδρύματα οφείλουν να παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία για το τι επηρεάζει τι και σε ποιο βαθμό. Οι ερευνητές οφείλουν να καταλάβουν, να ερευνήσουν και να προβλέψουν τον αντίκτυπο στην υγεία του πληθυσμού. Ιδιαίτερες παρεμβάσεις οφείλουν να γίνονται στην δόμηση της πόλης, στις μεταφορές. Αυτό αποτελεί τον μοναδικό τρόπο να εξακριβωθεί κατά πόσον ένα στρατηγικό σχέδιο θα έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο ρόλος των Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων προϋποθέτει σαφήνεια και ειλικρίνεια απέναντι στις αρχές και στο κοινό σχετικά με το πως έχουν αυτή την γνώση και την εγκυρότητα.
Ο Κος Κώστας Γιάλλουρος σημείωσε πως ο Δήμος Λεμεσού, ως τοπική διοίκηση, ασκεί πολιτικό συντονισμό στις ενέργειες και τόνισε πόσο σημαντική είναι η συνεργασία με το ΤΕΠΑΚ το οποίο κατέχει τόσο την τεχνογνωσία όσο και την εμπειρία προκειμένου να συμβάλει αποτελεσματικά έτσι ώστε να γίνει η Λεμεσός η πρώτη υγιής πόλη της Κύπρου σύμφωνα με τις προδιαγραφές του W.H.O.
Η κα. Χρυστάλλα Καϊάφα εξέφρασε την άποψη πως οι Δήμοι, αξιοποιώντας συνδυασμένες προσπάθειες με πλήθος παραγόντων μπορούν να κάνουν την διαφορά. Η τοπική ηγεσία οφείλει να έχει ένα όραμα καθώς και καλή κατανόηση καθώς και πεποίθηση για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης. Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτύχει το σχέδιο είναι η πολιτική βούληση. Η Λεμεσός έχει δεσμευτεί να αναπτύξει την υγεία και την ισότητα σε όλες τις πολιτικές με βάση το Copenhagen Consensus.
3η θεματική: Ποια είναι τα πρώτα βήματα που μπορεί να υιοθετήσει ένας δήμος, ποιο το πλάνο για την βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών και πόσο σημαντική είναι η εμπλοκή της κοινότητας και των πολιτών;
Ο Δρ. Νίκος Μίτλεττον: αναφέρθηκε στα τρία σημαντικότερα πρώτα βήματα για την μετατροπή μιας πόλης σε υγιής πόλη. Πρώτο βήμα είναι οι δράσεις με στόχο την βελτίωση του περιβάλλοντος και την προαγωγή της υγείας των πολιτών. Αυτό γίνεται ήδη στη Λεμεσό όπου πολλά προγράμματα βρίσκονται ήδη σε δράση. Παράλληλα έγινε αναφορά στην απουσία ενός κεντρικού συγχρονισμού για τις ενέργειες δράσεις και την ανάγκη για καλύτερη οργανωτική δομή. Συνέχισε με το δεύτερο βήμα που σχετίζεται με την οργάνωση και απαιτεί τις εταιρικές, εξωτερικές συνεργασίες των τοπικών αρχών για την επίτευξη της ουσιαστικής συμμέτοχης των πολιτών στις δράσεις του δήμου. Η κινητοποίηση και συμμετοχή των πολιτών στις δράσεις του δήμου είναι βασικό στοιχείο μια υγιής πόλης. Τέλος, το τρίτο και σημαντικότερο βήμα που αποτελεί και προϋπόθεση για την ένταξη στο Δίκτυο Υγιών Πόλεων, είναι η δημιουργία και μελέτη του προφίλ υγείας της πόλης.
Η Dr Ilaria Geddes επεσήμανε την αναγκαιότητα δημιουργίας ενός κοινού πλάνου και σχεδίου μεταξύ των τοπικών αρχών για την μετατροπή μιας πόλης σε υγιή πόλη καθώς και για την παρακίνηση των πολιτών να συμμετέχουν στην επίτευξη αυτού του στόχου. Αναφέρθηκε και στην δυσκολία δημιουργίας ενός κοινού σχεδίου μεταξύ των τοπικών αρχών αφού τα τοπικά σχέδια δεν σχεδιάζονται από τους δήμους. Επιπλέον, ανέφερε πως στην ουσία δεν έχει σημασία τι περιέχει ένα στρατηγικό σχέδιο, αλλά ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται στην πράξη και στην αναγκαιότητα ύπαρξης νομοθετικών μέσων για την εφαρμογή αυτών των σχεδίων.
Ο κος Κώστας Γιάλλουρος, επεσήμανε ότι ο δήμος Λεμεσού έχει μαζέψει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τα 17 προγράμματα που αποτελούν κομμάτι ένταξης μιας πόλης στο Δίκτυο Υγιών Πόλεων και κάνει καταγραφή των απαραίτητων στοιχείων. Ταυτόχρονα, 45 πρόγραμμα είναι ήδη ενεργά και βασικός στόχος του δήμου Λεμεσού είναι να μετατραπεί η Λεμεσός στην πρώτη υγιή πόλη στην Κύπρο. Έχουν μαζευτεί όλα τα στοιχεία για τα 17 προγράμματα που είναι κομμάτι του προγράμματος ένταξης στο Δίκτυο Υγιών Πόλεων και γίνεται καταγραφή. Ταυτόχρονα 45 προγράμματα τρέχουν αυτή τη στιγμή στη Λεμεσό. Τέλος, τόνισε πως οι τοπικές αρχές έχουν ανάγκη την στήριξη των επιστημόνων και των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της Λεμεσού έτσι ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν στην μετατροπή της πόλης σε μια υγιή πόλη.
Η κα. Χρυστάλλα Καϊάφα, τόνισε πως το πρόγραμμα των Υγιών Πόλεων δεν μπορεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του εάν μειωθεί σε ένα τεχνικό έργο μακριά από τον τρόπο πολιτικής και στρατηγικής την πόλης. Το γραφείο του προγράμματος των Υγιών Πόλεων όταν δημιουργηθεί στην Λεμεσό αναμένεται να εκπληρώσει πέντε βασικούς τύπους λειτουργιών: (1) συνηγορία, διαμεσολάβηση, επικοινωνία, συντονισμός και παροχή συμβουλών (2) συμμετοχή σε πολιτικές και στρατηγικές διαδικασίες σχεδιασμού (3) διαχείριση έργων και διατοπική συνεργασία με διάφορους ετέρους (4) κοινοτική ανάπτυξη και σχέσεις και (5) συνεργασία με τοπικούς, εθνικούς και διεθνής οργανισμούς.
Ο κος Κώστας Γιάλλουρος σε ερώτηση για το κατά πόσο η Λεμεσός του σήμερα είναι έτοιμη να αγκαλιάσει στο μέλλον την πράσινη συμφωνία σημείωσε ότι για πρώτη φορά έχει καθοριστεί πολιτική για πράσινη πόλη προκειμένου να αξιοποιηθεί το πράσινο περιβάλλον της πόλης. Επίσης, υπάρχει άμεση συμβολή των πολιτών μέσω των συνοικιακών συμβουλίων τα οποία μεταφέρουν τα προβλήματα και τις απόψεις των μελών τους όταν πρόκειται ακόμα και για πολεοδομικό ζήτημα.
Σε ερώτηση του κοινού κατά πόσο λαμβάνεται υπόψη ο ρόλος της φύσης ο οποίος μπορεί να μην ανήκει στα όρια της πόλης και ατά πόσο πρέπει να εστιάσουμε ταυτόχρονα στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος για επίτευξη μιας υγιούς πόλης, η Dr. Ilaria Geddes τόνισε ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε το φυσικό μας περιβάλλον είναι υψίστης σημασίας σε ότι αφορά την υγεία μας. Στην πόλη έχει να κάνει και με την ανάπτυξη, την πυκνότητα του πληθυσμού. Πρέπει αυτό να ληφθεί υπόψη στην χάραξη πολιτικής για θέματα αστικής ανάπτυξης και του περιβάλλοντος.
Ο Δρ. Νίκος Μίτλεττον σημείωσε ότι περιλαμβάνεται και η φύση έξω από τα όρια της πόλης καθώς επενδύουμε στους ίδιους τους πολίτες. Το αίσθημα της περιβαλλοντικής συνείδησης είναι μέρος του προγράμματος των υγιών πόλεων. Μια υγιής πόλη υποστηρίζει την υγεία σε όλες της τις διαστάσεις
Κλείνοντας ο
Δρ. Νίκος Μίτλεττον ανέφερε ότι τα πανεπιστήμια και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα οφείλουν να είναι συνήγοροι των πολιτών.
Σημείωσε ότι είναι θετικό το ότι υπάρχει αφοσίωση των τοπικών αρχών να βελτιώσουν τις φυσικές και κοινωνικές υποδομές. Η Λεμεσός δεν αποτελεί την τέλεια πόλη, παρόλα αυτά έχει πάρει σημαντικά βήματα προκειμένου να επιτύχει την βιωσιμότητα και υπάρχει αισιοδοξία ότι αυτό θα συνεχιστεί μέχρι την επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί.
Ο κος Κώστας Γιάλλουρος σημείωσε ότι η Λεμεσός έχει πάρει αρκετά βήματα, παρόλα αυτά χρειάζονται ακόμα τόσο κονδύλια όσο και συνεργασία με τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και κυρίως το ΤΕΠΑΚ που δραστηριοποιείται στη Λεμεσό προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος. Πρέπει να διατηρηθούν όλες οι πτυχές της υγείας προκειμένου να επιτευχθεί μια πραγματικά υγιής πόλη.
Η κα. Χρυστάλλα Καϊάφα τόνισε ότι οι Δήμαρχοι πρέπει να προβούν σε δεσμεύσεις για βελτίωση της υγείας και της ευημερίας των πολιτών, για την ύπαρξη ειρήνης και ασφάλειας καθώς και συνεργασία με άλλους φορείς τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σε γενικές γραμμές οι ομιλητές συμφώνησαν στο ότι έχουν παρθεί σημαντικά βήματα στην πόλη της Λεμεσού προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του W.H.O. για τις υγιείς πόλεις. Σημαντικά παραδείγματα αποτελούν τα συνοικιακά συμβούλια, οι δράσεις για να μειωθεί η παραγωγή απορριμμάτων από τα ίδια τα νοικοκυριά, η συνεργασία με εξωτερικούς φορείς (ακαδημαϊκά ιδρύματα, ιδιωτικές επιχειρήσεις κ.ο.κ.) καθώς και οι δράσεις των τοπικών αρχών κατά την διάρκεια της πανδημίας που αποσκοπούσαν στην διατήρηση της υγείας και της ευημερίας των πολιτών. Παρόλα αυτά χρειάζονται ακόμα προσπάθειες τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο, καθώς και πολιτική βούληση προκειμένου η Λεμεσός να επιτύχει όλους τους στόχους και τις προδιαγραφές που έχουν τεθεί για τις υγιείς πόλεις με απώτερο στόχο την μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και την βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.
Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με ένα αισιόδοξο μήνυμα για την επίτευξη του στόχου να μετατραπεί η Λεμεσός σε μία υγιή πόλη όπως αυτή χαρακτηρίζεται από το W.H.O. Healthy Cities Network Guidelines.
